Latar Belakang Mat Salleh Ringkas
Perbelanjaan pentadbiran datu mat salleh adalah daripada pungutan cukai ke atas pedagang pedagang yang melalui sungai sugut pada tahun 1894.
Latar belakang mat salleh ringkas. Seperti pejuang pejuang kebebasan yang lain mat salleh bangkit menentang perubahan yang dibawa oleh syarikat berpiagam. Datu mat salleh lebih dikenali dengan mudah sebagai mat salleh merupakan pejuang sabah yang terkenal dalam penentangan yang hebat terhadap penjajahan british di sabah. Mat salleh ialah anak kedua dalam sekeluarga empat adik beradik daripada suku βajau dan ѕulu. Salah satu dari pejuang sabah yang menentang mat salleh ialah suku dusun liwan mat salleh dan tenteranya yang terdiri dari sebahagian besar.
Sejarah paduka mat salleh. Saya sendiri sulit mau menerima mat salleh sebagai hero kerana kelakuan biadap yang dia lakukan ke atas penduduk sabah yang tidak mau menerimanya sebagai pemimpin. Latar belakang mat sator merupakan orang kanan dan ketua leftenan mat salleh yang bertanggungjawab melindungi kubu mat salleh di tibabar beliau juga pemimpin kadazandusun di tambunan beliau turut dikenali sebagai mat jator sebab penentangan memperjuangkan kedaulatan tanah air beliau meneruskan perjuangan selepas kematian mat. Beliau pernah mengisytiharkan daerah tambunan sebagai daerah di bawah kekuasaannya.
Di tambunan sahaja kira kira 1000 orang dusun mati kerana membantu mat salleh terutamanya suku dusun tagahas belum dikira lagi perang suku antara dusun tagahas liwan yang dipicu oleh hasutan mat salleh agar suku tagahas menentang saudaranya sendiri suku. Datu mohammad salleh mengambil tugas bapanya datu balu sebagai ketua kampung di daerah lingkabo dan sungai sugut.